ارتودنسی دندان چیست

ارتودنسی دندان چیست ؟ عملی است که به وسیله آن، دندان های نامرتب حرکت داده می شوند و در یک قوس فکی مرتب قرار می گیرند از طرفی رابط دو فک با یکدیگر نیز اصلاح می گردد. به صورتی که بهترین حالت نشستن دو فک بر روی هم به دست آید. به علت پیچیدگی علم ارتودنسی و حساسیت بالای درمان، اولین رشته تخصصی در علوم دندانپزشکی بود که به صورت یک تخصص به آن پرداخته شد و بیش از صد سال قدمت دارد و هر روز در حال  پیشرفت است.

انواع روش های ارتودنسی

به طور رایج ارتودنسی به دو دسته ثابت و متحرک تقسیم می شود، ولی این نوع دسته بندی بسیار کلی بوده و در خیلی از موارد نادرست است و باعث گمراهی فردی می شود که به دنبال انجام درمان ارتودنسی است. از ابعاد مختلفی می توان به ارتودنسی نگاه و آن را دسته بندی کرد.

اگر از لحاظ سنی مورد توجه قرار گیرد به دو دسته کلی کودکان و بزرگسالان تقسیم می شود که هر یک با توجه به تفاوت های بین این دو گروه (میزان رویش دندان ها، تراکم استخوان، قابلیت رشد استخوان فک و….) اصول اختصاصی خود را دارد.

روش دیگر دسته بندی که بخصوص در افراد بزرگسال مطرح است بر اساس دیده شدن سیستم ارتودنسی است یا به عبارتی ارتودنسی مرئی یا نامرئی. ارتودنسی با براکت های فلزی، مرئی است، اگر براکت سرامیکی به کار رود نیمه مرئی می شود و ارتودنسی لینگوال و الاینر جزء دسته نامرئی می شود.

ولی کامل ترین روش دسته بندی، براساس هدف درمان ارتودنسی می باشد که شامل موارد زیر است:

   ۱. ارتودنسی پیشگیرانه

ارتودنسی پیشگیرانه معمولا مخصوص کودکان است. هنوز مشکلی به و جود نیامده است، ولی زمانی که متخصص ارتودنسی معاینه انجام می دهد، پتانسیل ایجاد شدن مشکل را در می یابد و اقداماتی جهت پیشگیری از آن انجام می دهد. برای مثال دندان آسیاب شیری در حال از دست رفتن  است. اگر این دندان زودتر از موعد کشیده شود و فضای آن حفظ نشود، دندان های دیگر حرکت می کنند و فضای دندان جایگزین که هنوز رویش نیافته است، از بین می رود. در این شرایط، قبل از کشیدن دندان شیری باید فضانگهدارنده نصب شود تا از ایجاد مشکل جلوگیری شود.

   ۲. ارتوپدی فکی

بیمار در سنین رشد قرار دارد و از طرفی کمبود رشد یکی از فک ها مشهود است و این موضوع سبب ناهماهنگی روابط دو فک شده است با استفاده از درمان ارتوپدی رشد فک اصلاح می شود و نیاز به جراحی فک در اغلب موارد برطرف می شود. باید توجه کرد انجام این درمان نیاز به تشخیص به موقع دارد، زیرا در صورت عبور از سنین رشد، انجام  این درمان موفقیت آمیز نخواهد بود.

   ۳. ارتودنسی معمولی

در افرادی که هیچ مشکل فکی ندارند یا به عبارتی کلاس یک (CLI) هستند ولی دندان ها نامرتب است با درمان ارتودنسی صرفا مرتبی دندان ها حاصل می شود تا زیبایی لبخند بازسازی شود.

   ۴. ارتودنسی کموفلاژ (camouflage)

۵. ارتوسرجری

در افرادی که مشکل فکی به حدی شدید است که به تنهایی با درمان ارتودنسی قابل درمان نیست علاوه بر ارتودنسی نیاز به جراحی فک نیز می باشد درمان این گروه از بیماران نیاز به یک کار تیمی دقیق بین متخصص ارتودنسی و جراحی فک صورت دارد برای مثال در بیماری که فک پایین بسیار عقب قرار گرفته است، ابتدا تحت درمان ارتودنسی قرار می گیرد پس از شش الی دوازده ماه آماده جراحی می شود متخصص ارتودنسی بیمار را به جراح فک صورت ارجاع می دهد.

تجهیزات مورد استفاده در ارتودنسی

   ۱. براکت

براکت یا بریس به وسیله کامپوزیت بر روی سطح دندان متصل می گردد. به دو دسته فلزی و سرامیکی تقسیم می شود، این دو نوع از نظر کارایی درمان تفاوت چندانی با یکدیگر ندارند ولی براکت سرامیکی کمتر قابل رویت است و زیبایی بیشتری دارد.

بیشتر بخوانید: دکتر متخصص ارتودنسی کودکان

   ۲. سیم های ارتودنسی

این سیم ها معمولا از جنس نیکل تیتانیوم یا استیل هستند که در قطر و شکل های متفاوتی عرضه می شوند، انتخاب نوع، شکل و قطر سیم با توجه به مرحله درمانی و کارایی مد نظر توسط متخصص ارتودنسی صورت می گیرد ولی به طور کلی در روند درمان ارتودنسی ابتدا از سیم های نازک تر و منعطف تر استفاده می شود و با پیشرفت درمان و مرتب شدن دندان ها سیم قطورتر و سخت تر می شود.

   ۳. اورینگ

یک نوع کش دایره ای مخصوص است که نقش آن نگه داشتن سیم داخل براکت است. اورینگ رنگ های متنوعی دارد و بیمار به دلخواه می تواند رنگ مد نظر خود را انتخاب کند این کش ها چند جلسه یک بار باید تعویض شوند چون خاصیت خود را از دست می دهند و از طرفی باعث آلودگی محیط دهان می گردند.

   ۴. الاستیک بین فکی

کش های دایره شکل که بر خلاف اورینگ در سایز بندی و قطرهای مختلفی موجود هستند و انتخاب آن بر اساس نیاز درمانی توسط متخصص ارتودنسی صورت می گیرد. الاستیک ها در جهت بهبود تماس دندان های دو فک استفاده می گردد و توسط خود بیمار گذاشته و برداشته می شود.